چالش های فرزندآوری در مازندران/ یک معادله با چند متغیر
تاریخ انتشار: ۴ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۷۵۶۹۷۲
خبرگزاری مهر، گروه استانها: با توجه به اینکه استان مازندران و گیلان داری رشد منفی در فرزندآوری هستند و در آینده نزدیک جز پیرترین استانهای کشور خواهند بود با ریشهیابیهای انجام شده نشان میدهد علاوه بر مشکلات اجتماعی مسائل و مشکلات دیگری نیز در این عامل نقش دارد که باید بر روی این موارد کار شود. به همین منظور گفت و گویی با ابراهیم اندرخورا روانشناس، مشاور خانواده و نیز جامعه شناس انجام دادیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
*چالشهای فرزندآوری در استان مازندران چیست؟
با توجه به شاخصها و آمارهای جهانی و کشور تولد، وفات، ازدواج و طلاق مورد ارزیابی قرار میگیرد. رابطه این چهار عامل نشان دهنده سلامت جامعه و تأثیر آن بر توسعه ملی جامعه را در پی دارد.
متأسفانه در سالهای اخیر استان گیلان و مازندران از لحاظ رشد جمعیت بدترین وضعیت را در بین استانهای کشور دارد. اگرچه در حوزه طلاق دو استان گیلان و مازندران دارای نرم بالایی قرار دارد. حتی یکی از شهرهای استان مازندران در یک سال دارای رشد منفی ۳۵ درصد نیز بودیم یعنی ۱۳۵ نفر فوت شدند و ۱۰۰ نفر به دنیا آمدند. این نشان میدهد که رشد جمعیت استان مناسب نیست و به عنوان طرح یک آسیب ملی و از نظر جمعیتی باید مورد توجه قرار گیرد.
در سالهای اخیر مردم در این زمینه اطلاعاتی را کسب کردند و قوانین، دستورالعملها و آئیننامههای مناسبی در این زمینه تصویب و ابلاغ شد همچون تسهیلاتی که فرزندان میتوانند دریافت کنند. اکثر این دستورالعملها حمایتی بود در حالی که باید طرحها پیشگیرانه باشد.
*برای رفع چالشهای اجتماعی فرزندآوری چه اقداماتی میتوان انجام داد؟
ابتدا باید به دنبال این موضوع باشیم که چرا فرزندآوری کاهش یافت و هنگامی که جواب این سوالات را پیدا کردیم باید ریشه مشکلات فرزندآوری را ریشهیابی کنیم و در نهایت به رفع آن بپردازیم تا فرزندآوری افزایش یابد.
برای رفع چالشهای فرزندآوری باید برنامه بلند مدت داشته باشیم. تمامی صاحب نظران معتقدند که در کوتاه مدت نمیتوان چالشهای اجتماعی را رفع کرد. گرچه میتوان یک مسکن تزریق کرد تا بیمار دردش تسکین یابد اما نمیتوان بیماری را درمان کرد. همچنین برای تغییر یک فرد حدود یک سال و برای تغییر یک سازمان نیاز به ۳ سال زمان است و برای یک جامعه نیاز به حدود ۱۰ الی ۳۰ سال زمان و برای تغییر بنیادی دارد تا تغییر اساسی را در آن جامعه نهادینه کرد.
به همین دلیل دلواپسی صاحبنظران در خصوص رشد جمعیت جدی است. تک فرزندی در جامعه رشد پیدا کرده که در آینده جامعه را دچار چالش میکند.
*چگونه میتوان ریشههای مشکلات فرزندآوری را پیدا کرد و برای رفع آن گام برداشت؟
بخش زیادی از طلاقهایی که رخ میدهد ریشه آن به این دلیل است که علت ازدواج درست نبود. براساس آمارهایی که وجود دارد مهمترین عامل طلاق در استانهای کشور خصوصاً مازندران و گیلان خیانت و سپس اعتیاد و دخالت خانوادهها و نیز معیشت بود که البته بسیاری از افرادی که به دنبال طرح موضوع فرزندآوری هستند به معیشت و اقتصاد میپردازند که بیشتر افرادی که زندگی مشترک آنها به طلاق منجر شد، وضعیت معیشتی نابسامانی نداشتند و یا حتی افرادی که در زندگی مشترکشان فرزندی متولد نمیشود الزاماً افرادی با وضعیت اقتصادی نامناسبی نیستند اما تمایلی به فرزندآوری ندارند. پس ریشه فقط معیشت نیست.
البته معیشت نیز تأثیرگذار است. بنابراین موضوع فرزندآوری یک معادله چند متغیری است.
*راهکاری که برای فرزندآوری میتوان ارائه داد؟
برای ازدواج نیاز به ۳ دلیل عمده دارد و آن اینکه رسیدن به آرامش، توسعه و تحقق عشق در نظام خانواده و انتقال محبت از طرفین زوجین است و اگر ازدواج براساس این سه اصل شکل گیرد فرزندآوری به شکل طبیعی اتفاق میافتد و بخشی از کانون خانواده خواهد شد.
حال اگر زوجین با همدیگر آرامش نداشته باشند و از سایر موارد طلاق در زندگی خود دچار طلاق عاطفی شوند در نتیجه عشق و محبت و آرامش در زندگی از بین خواهد رفت و حتی اگر معیشت خانواده را با انواع تسهیلات تأمین کنیم فایدهای نخواهد داشت. ضمن آنکه در حال حاضر اگر تسهیلاتی پرداخت میشود برای افرادی که فرزندشان متولد میشود بنابراین عملاً این بخش حمایتی است و تشویقی صورت نمیگیرد. لذا این نکته مهم است که وقتی در خصوص ازدواج صحبت میشود باید عنوان شود که نیاز به نوعی انگیزش است. دو عامل مؤثر بر انگیزه، ظرفیتسازی و نیز انتظارات و توقعات منطقی و آگاهانه را در پی دارد.
*چگونگی رفع چالش و نحوه ایجاد انگیزش در فرزندان خانوادههای پرچالش چیست؟
اگر پدر و مادری عشق و محبت را تجربه نمیکنند و با همدیگر درگیری و جر و بحث دارند، چنین فرزندانی تمایلی به ازدواج ندارد و حتی پس از ازدواج تمایلی به فرزندآوری ندارد.
بنابراین هنگامی که در خصوص انگیزش صحبت میشود، دو عامل ظرفیتهایی که آماده شده و نظام آموزش و پرورش مورد توجه است. جامعه و دستگاههای حمایتی کمترین امکانات و بیشترین انتظار را داشته باشند در این حالت رفع چالش غیرممکن است.
همانند خانوادهای که هیچ حمایت عاطفی، مدیریتی و حتی پشتیبانی معیشتی هم از فرزند خود نمیکند و انتظار دارد که فرزندش ازدواج کند و فرزندی از وی متولد شد که طبیعی است که این اتفاق محقق نمیشود. پس نخستین انگیزش، ظرفیت کوچک و انتظار بزرگ باید باشد.
نوعی انگیزش معقول نیز وجود دارد یعنی رابطه عاقلانه و آگاهانه بین ظرفیت و انتظار وجود دارد. در فرزندآوری باید دنبال انگیزش سوم همان انگیزش متعالی باشیم در این بخش ظرفیتها بزرگ و انتظارات کوچک هستند. با کوچک شدن انتظار، ظرفیت نیز افزایش مییابد که در این حالت رابطه عاشقانه ایجاد میشود. هنگامی که عشق مبنای زندگی قرار گیرد در این صورت موانع کم رنگ ویا نادیده گرفته میشود.
فردی که عاشق است به موانع فکر نمیکند. زمانی که عقلانیتی که خود تابع احساس و هیجان است را بر عشق غلبه بدهد در این حالت موانع خود به خود رفع میشود.
ازدواج یک اتفاق فوقالعاده است که در زندگی هر انسانی وی را به رشد و تعالی میرساند. البته اگر نیت فرد رسیدن به آرامش، عشق و محبت باشد. بنابراین اگر این سه کانون مورد توجه قرار گیرد طبیعتاً میتوان انتظار داشت که در بلند مدت فرزندآوری مشکلش حل شود.
*مهمترین مشکلات جوانان حال حاضر در چیست؟
مهمترین مشکلاتی که جوانان امروز با آن مواجه هستند، عوامل محیطی است. انرژی منفی که از محیط دریافت میکنند. نشانههای دینداری در اعتقادات و باورهای دینی مان سه کلمه است که یکی از آنها صداقت که شامل فردی، خانوادگی، سازمانی و اجتماعی است.
صداقت یعنی هنگامی که جوانی عنوان کرد من تمایلی به فرزندآوری ندارم، اقدام به نصیحتهایی نکنم که در ذهن فرد قرار نگیرد. نکته دوم، وفای به عهد است. اگر عهدی را پذیرفتیم و به زبان جاری کردیم مسئولیتش را بپذیریم.
سومین نشانه ایمان، امانتداری است. بنابراین اگر این موارد را در جامعه خود گسترش دهیم، دین واقعی در جامعه توسعه مییابد و فرزندآوری بخشی از زندگی خواهد شد زیرا فرزند لذت و ثمره عشق یک زندگی است. هیچکس حاضر نیست درختی بکارد که نتیجه نداشته باشد و حتی افرادی که گل میکارند، زیبایی گل، طراوت، اکسیژن نتیجه آن است. در زندگی مشترک نیز عشق، ثمره آن فرزند است اما اگر ریشه دچار مشکل شود طبیعتاً ساقه، شاخه و برگ نیز دچار مشکل خواهد شد. باید فرزندان خود را پیش از مهدکودک و پیش دبستانی در خصوص فرزندآوری با آنها کار شود البته موضوع باید بیشتر در زمینه شاد زیستن و لذت بردن، احساس مثبت زندگی باشد که این موارد را باید ابتدا فرزند در نظام خانواده مشاهده کند.
به جای افزایش انگیزه ازدواج باید ظرفیت را بالا ببریم وقتی دختر و پسری از همدیگر انتظار وسایل و امکانات زیادی دارند در واقع این افراد به دنبال آرامش و عشقی بینشان نیستند. لذا مسئولیت سنگینی بین دستگاههای ذیربطی که بودجه آن را دریافت میکنند باید کارشناسان متخصصی را تربیت کنند تا این مشکلات را ریشهای رفع کنند. فعالیتهایی که تا کنون انجام شده ریشهای نبود و بیشتر نمایشی به شکل همایش و سمینار و جلسه برگزار شد و هرگز ریشهای در خصوص عدم فرزندآوری کار نشد.
*خانوادههای ایرانی چرا به دنبال نگهداری حیوان در خانواده خود هستند؟
هزینه نگهداری حیوان در خانه بسیار سنگین است. پس معیشت مشکل نیست. البته معیشت در کشور ایران مشکل اصلی نیست. فرهنگ فرزندآوری در کشورمان آسیب دیده و آسیب آن نیز ناشی از تأثیر مجموعهای از متغیرها بر روی آن است. هنگامی که از فرهنگ صحبت میشود، مجموعه متغیرهای تأثیرگذار روند و شکل زندگی افراد در یک مجموعه جغرافیایی تعریف شده است که به آن فرهنگ میگویند.
فرزندآوری بخشی از فرهنگ است. گرچه در گیلان و مازندران رشد فرزندآوری منفی بوده اما در برخی از استانها رشد مثبت است و به تنهایی فرزندانی که متولد میشوند مربوط به استانی خاص هستند به طور مثال در سیستان و بلوچستان امکاناتش بیشتر از استان مازندران است؟ البته که نیست.
*عوامل مؤثر بر فرزندآوری چیست؟
در میان چهار عامل اجتماعی مؤثر بر فرزندآوری، تبیین موضوع نخستین مورد است که به بررسی متغیرها و اولیتهای آن میپردازد و دومین مورد پیشگیری موضوع است که پس از پیدا شدن ریشه، اگر به این شاخص دست پیدا کردیم که مسئولی کم کار است و مسئولیت خود را به درستی انجام نمیدهد. در واقع هنگامی که قانون، بودجه و نیروی انسانی وجود دارد اما مسئولی کارش را درست انجام نمیدهد باید آن مسئول جابجا شود. بنابراین هزینه پیشگیری بهتر از درمان است.
عامل سوم مؤثر بر فرزندآوری درمان است. فرزندآوری رابطه مستقیمی با رابطه پزشکی فیزیولوژیک دارد. به طور مثال طرحی ارائه شد تا هزینههای ناباروری کاهش یابد که تاکنون در زمینه این عامل اقدامی صورت نگرفت. در حال حاضر افراد زیادی هستند که به دلیل ناباروری در صف واگذاری و دریافت فرزند در سازمان بهزیستی هستند که این نشان میدهد مردم تمایل به فرزندآوری دارند اما مشکل فیزیولوژی دارند که باید رفع شود و این روند درمان باید استمرار داشته باشد تا در طی ده سال این مشکل حل شود.
عامل روانی به عنوان بخش چهارم مؤثر بر فرزندآوری است. اقدامی برای بخش روانی جامعه صورت نگرفت. اگر حدود دو ماه بیلبردهای درون شهرها را از تصاویر زیبا و خبرهای خوب قرار دهیم و محتوای انرژی بخش بگذاریم در این حالت مشکلات روانی رفع خواهد شد. حدود ۱۰ الی ۳۰ سال زمان نیاز است تا یک بحران اجتماعی به فرصت تبدیل شود.
به منظور برگشت به جامعه جوان نیاز به توسعه شادمانی، عشق و لذت در خانواده است که در این حالت فرزندآوری در جامعه افزایش مییابد.
کد خبر 5895318منبع: مهر
کلیدواژه: فرزند آوری افزایش جمعیت روانشناسی بوشهر هفته دفاع مقدس دفاع مقدس رژه نیروهای مسلح خطبه های نماز جمعه تبریز ایلام اردبیل آغاز سال تحصیلی بازگشایی مدارس کرمانشاه سنندج همدان مشهد استان مازندران خواهد شد استان ها رفع چالش
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۷۵۶۹۷۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دیر پدری و دیر مادری؛ خطر گسست نسلی!
بارداری زنان هر قدر در سنین بالاتری اتفاق بیفتد ریسک بروز اختلالات ژنتیکی را در فرزندان بالاتر میبرد و مادران باردار بالای ۳۵ سال نیازمند مراقبتهای ویژهتری هستند.
به گزارش ایسنا؛ آرمان امروز گزارش داد، کاهش آمار ازدواج در ایران، نشان از یک آسیب چند بُعدی دارد و می توان بالا رفتن سن فرزندآوری در میان زنان و مردان را یک تهدید برای آینده ایران تلقی کرد. زمانی این موضوع تایید می شود که براساس آمارها و طبق اعلام ایرانا، میانگین سن پدر و مادر در اولین فرزندآوری در سال ۱۴۰۲، برابر ۳۲.۱ سال برای پدران و ۲۷.۳ سال برای مادران بوده است. البته این نوک کوه یخ و آمار رسمی است در شرایطی که آمارهای غیر رسمی و آنچه که در جامعه شهری از جمله تهران شاهد آن هستیم و در میان اطرافیان هم دیده می شود، بسیاری از زنان در سن ۳۰ سالگی و مردان در سن به طور میانگین ۳۷ تا حدود ۴۰ سالگی هم تمایلی به فرزندآوری ندارند. همان طور که در این آمار هم آمده است در این خصوص مقدار شاخص در نقاط شهری ۲۸.۱ سال و در نقاط روستایی ۲۴.۴ سال است. بیشترین میانگین سنی مادران در اولین فرزندآوری، در بین استانها مربوط به استان تهران با ۳۰.۸ سال و کمترین آن مربوط به استان سیستان و بلوچستان با ۲۲.۷ سال است.
بارداری زنان هر قدر در سنین بالاتری اتفاق بیفتد ریسک بروز اختلالات ژنتیکی را در فرزندان بالاتر میبرد و مادران باردار بالای ۳۵ سال نیازمند مراقبتهای ویژهتری هستند. این، اما تنها یک روی سکه تأخیر در ازدواج و باروری است و از دست دادن امکان داشتن فرزندان بیشتر با افزایش سن نخستین بارداری زنان بعد از ازدواج موضوع دیگری است که در نهایت روی رشد جمعیت کشور تأثیری منفی بر جای خواهد گذاشت و موجب افزایش خانوادههای تک فرزند میشود.
چندی پیش در گزارشی آمد: «اصولا هر مرد ایرانی در زندگی دوست دارد پدری را تجربه کند. البته این برای هر فرهنگ، اقلیم و نظام سیاسی که مرد در آن رشد پیدا کرده است، صادق است. مثلا در آمریکا حدود ۸۷درصد از مردان آمریکایی علاقهمند هستند، پدری را تجربه کنند. در کشورهای اروپایی مثل آلمان حدود ۷۵درصد، در بلژیک حدود ۸۴درصد در سوئد حدود ۷۲درصد از مردان تمایل به فررزندآوری دارند. مردهای ایرانی بسیار فرزندخواه هستند و بسیار دوست دارند که پدر شدن را تجربه کنند. میزان فرزندخواهی مردان ایرانی از بسیاری از کشورها بیشتر است. درباره تعداد فرزندان نیز مردان ایرانی تمایل دارند که بیش از سه فرزند داشته باشند. این آمار بینظیر است. یعنی از هر ۱۰مرد ایرانی شش مرد علاقهمند است که بیش از سه فرزند داشته باشند.»
گسست نسلی، مهمترین پیامد افزایش سن فرزندآوری
اما در ادامه به سراغ رسول قبادی؛ جمعیتشناس و جامعه شناس رفتیم. وی در این رابطه می گوید: «بس بودن فرزندان»، «نداشتن درآمد کافی»، «نبود مسکن مناسب» و «نگرانی از تأمین آینده فرزندان» چهار دلیل برجسته برای گرایش نداشتن به فرزندآوری است؛ این نتایج همسو با نتایج پیمایش کشوری زندگی خانوادگی در ایران است که بر پایه آن «نگرانی از آینده فرزندان»، «سخت بودن تربیت فرزندان» و «ناتوانی از تأمین هزینههای فرزندآوری» برجستهترین عوامل ذکرشده بهعنوان محدودیتها و بازدارندههای فرزنددار شدن هستند.
وی در ادامه به عامل غیرمستقیمی در افزایش سن مادری که تأثیر چشمگیر داشته است، اشاره می گوید و می افزاید: افزایش سن مادری پیامدهای اجتماعی و فرهنگی نیز در پی دارد؛ به این معنا که با افزایش فاصله میان پدر و مادر و فرزند، پیوند میاننسلی میان آنها بهدرستی برقرار نمیشود؛ این موضوع علاوه بر دشوار کردن مسیر تربیت، زمینهساز پدیدار شدن ناسازگاری میان فرزندان و پدر و مادر میشود!. زمانی سختتر میشود که بدانیم در دو دهه گذشته میانگین زمان گفتگو میان اعضای خانواده از ۲ ساعت به ۲۰ دقیقه کاهش پیدا کرده است(!) به این معنا که ظرفیت تبدیل اختلافات خانوادگی با برخورد مناسب به عامل رشد افراد خانواده، دچار سستی شده است.
وی در پایان می افزاید: دو گونه راهحل را در این زمینه پیشنهاد کرد؛ گونه نخست راهکارها بر پایه از میان بردن موانع و کاهش فاصله نسلی میان پدرومادر و فرزندان است؛ در سوی دیگر و بر پایه گونه دوم، راهکارها باید در راستای تقویت آموزش زوجین و توانمندسازی آنها در فرزندآوری و تقویت گفتگو میان اعضای خانواده باشند.
انتهای پیام